Sırtımızda hemen hemen boyun bölgesinden başlayıp kalçamızdan daha aşağıya kadar uzanan ve omurilik kanalını oluşturan 31 adet omur vardır. Bu omurlardan beş tanesi fıtıklaştığı zaman sorunlar yaşanan bel bölgesinde bulunur. Bu omur kemiklerinin arasında hareketi kolaylaştıran, omurganın dayanıklı olmasını sağlayan ve darbelere karşı koruyucu görev yapan disk şeklinde özel bir bağ dokusu bulunur.
Bu disk iç ve dış tabaka olmak üzere iki kısımdan oluşur. Dıştaki tabakanın yapısı bozulunca içte bulunan yumuşak tabaka dışarıya doğru taşar. Bu taşan (fıtıklaşan) kısım omurilik kanalındaki sinirlere baskı yapar ve bu sinirleri sıkıştırır. Bazen de bu fıtıklaşan bölgeden kimyasal maddeler salgılanır ve ağrı hissedilir. Bu şekilde ortaya çıkan hastalığa bel fıtığı denir.
Bel Fıtığının Belirtileri Neler?
Bel fıtığının en büyük belirtisi belde ve bacakta oluşan ağrıdır. Hasta doktora gittiğinde belimin ağrısı bacağıma vuruyor der. Ama sadece bel veya sadece bacak ağrısı da olmuş olabilir. Bacakta uyuşma, güç kaybı görülebilir. Ayrıca daha önce yaptığı hareketleri yapmada zorlanma, hareket kabiliyetinin kısıtlanması ve yürürken topallamak görülebilir.
Bel fıtığının daha ilerlemiş ve şiddetli şekillerinde cinsel bozukluklar, idrarını ve büyük abdestini yaparken zorlanmak ya da idrarını tutamamak görülebilir. Bacaklarda felç oluşabilir ya da bacağın hissetmesi azalabilir.
Bel Fıtığında Teşhis Nasıl Konur?
Her bel ağrısı bel fıtığı değildir. Kanser, romatizma, bel kayması, spor yaparken belini incitmek gibi bir çok sorun bel fıtığı gibi belirtiler verir. Bu yüzden teşhis koyarken dikkatli olmak gerekir. Bel fıtığı teşhisinde emar önemli bir yer tutmaktadır. Bu yöntemle sorunun nerde ve hangi dokuda olduğu kolaylıkla tespit edilebilir. Ayrıca bilgisayarlı tomografi kemiğin durumunu daha iyi ortaya koyduğu için tercih edilebilir. Bu görüntülerin, yapılan tetkikler ve klinik testler sonucu desteklenmesi gerekir. Çünkü görüntüyü yorumlarken yanlış yapmak tedaviyi de etkiler.
Bel Fıtığının Risk Faktörleri Neler?
Obezite:
Aşırı kiloluluk bel fıtığının en sık nedenidir. Vücudumuzun ağırlığını omurgamız taşır. Omurganın esnekliğini sağlayan ve bir tür destek yastığı olarak görev gören disklerin aşırı baskıya maruz kalması, deforme olmasına ve şeklinin bozulmasına yol açar. Normal şeklini kaybederek dışarıya doğru kabaran, fıtıklaşan disk, baskı yaptığı sinirin fonksiyonlarını etkileyerek değişik belirti ve bulgulara neden olur. Gebelikte de vücudun ağırlık merkezinin öne doğru yer değiştirmesi omurgaya ek yük binmesine neden olur.
Hareketsizlik:
Vücudumuzun yükünü taşıyan sadece omurgamız değildir. Omurga boyunca uzanan tüm boyun, sırt ve bel kasları, karın kaslarının da fonksiyonu çok önemlidir. Hareketsiz yaşam, düzenli egzersiz yapmama gibi durumlarda kaslar yeterince güçlü olmadığından, kasların taşıması gereken vücut ağırlığı da omurganın üzerine ek yük getirir. Bu yük, disklerin üzerine binerek fıtıklaşmalarına neden olur.
Sigara içme:
Sigaranın disk dejenerasyonlarını artırdığı, iyileşmeyi yavaşlattığı birçok yayında bildirilmektedir.
Günlük yaşamda omurga fizyolojisine uygun hareket etmemek:
Günlük yaşantımızda farkında olmadan yük kaldırma, nesneleri itme, çekme gibi yaptığımız bir dizi harekette, omurga fizyolojisine uygun davranılmalıdır. Yerden bir yük kaldırılırken mutlaka dizler kırılarak çömelmeli, yük sonra kaldırılmalıdır. Omuz üstüne yük kaldırılırken ( Çamaşır asma, dolap yerleştirme gibi) dikkat edilmeli, varsa bir merdiven, sandalye gibi bir yükseklik üzerinden bu işler yapılmalı, yukarı doğru uzanılmamalıdır.
Günlük çalışma sırasında özellikle masa başında, tam dik pozisyonda oturmalı ve sandalye bel girintisini destekleyecek biçimde seçilmelidir. Sandalyenin uygun olmadığı durumlarda, bel girintisini destekleyecek ilave bir yastık aynı işi görecektir. Yataktan kalkarken aniden bele yük bindirerek doğrulmaktan kaçınılmalıdır. Önce yan dönmeli, sonra ayakları yatak kenarından aşağı sarkıtıp dirseklerden destek alınarak doğrulanmalıdır.
Meslekle ilgili olan faktörler:
Ağır fiziksel aktivite ve ağır kaldırma gerektiren meslekler. (Ör: İnşaatlarda çalışanlar), Devamlı öne eğilme, eğilerek dönme gerektiren meslekler, Araba, otobüs, kamyon, kullanma gibi vücudu sürekli vibrasyona maruz bırakan meslekler, Uzun süre ayakta durma veya oturma gerektiren meslekler, Futbol, halter, kürek ve güreş sporlarıyla uğraşan kişilerde bel ağrısı ve bel fıtığı sıklığı artmaktadır.
Bel Fıtığının Koruyucu Önlemleri
Sağlığımızın kıymetini ancak onu kaybettikten sonra anlıyoruz. Fakat önemli olan hastalığa yakalanmadan önce gerekli olan tedbirleri alarak bel fıtığına yakalanma riskini en aza indirmektir. Bunun için hiç bir zaman ağır yük kaldırmamaya özen göstermek gerekir. Vücudun yapısına ters gelen hareketlerden kaçınmalıyız. Beli kullanarak eğilmek yerine çömelip yani dizlerimizi kırıp eğilmek gerekir. Bir yerden bir şey alırken olabildiğince alacağımız cisme yaklaşmak gerekir. Uzanarak bunu denemek yanlıştır.
Hareketsiz bir yaşam tarzından kaçınmamız lazım. Bel kaslarını güçlendirici egzersizler (sağlıklı iken yapılan) çok faydalıdır. Fakat bunları yapmak bel fıtığı olmayacağımız anlamına gelmez. Genetik faktörler, kişiye ait durumlar da bu hastalığın oluşmasında rol oynar.
Beslenme Usul Ve Esasları
Uzmanlar; bel ve boyun fıtığı tedavisi görenlerin, doğru beslenerek daha hızlı bir iyileşme kaydedilebileceğini belirtirken, bel ve boyun sağlığı için yüksek kalsiyum içeren kıvırcık marul, dereotu ve peynir tüketilmesi gerektiğini söylüyor. Bu besinlerin omurgayı güçlendirdiğini ifade eden doktorlar, özellikle kalsiyum ve protein zengini lor peyniri ile dereotu, kıvırcık marul ve balık ağırlıklı beslenme; bel omurgamızın güçlü olmasını sağlarken iyileşme sürecini de bir hayli hızlandırdığını açıkladı. Bel kemiğinin sağlığı için bamya, barbunya, incir, kayısı ve fındık tüketilmesi de öneriliyor.
Bel Fıtığı Bitkisel Tedavi Nasıl Yapılır?
Sarımsak – Zeytinyağı Karışımı:
Doğal yöntemlerle bel fıtığından kurtulmaya çalışıyorsanız taşköprü sarımsağı bel fıtığı için mükemmel bir kaynaktır. Bel fıtığı tedavisinde saf doğal zeytinyağı karıştırılarak kullanılması tavsiye edilir.
Bunun için gerekenler sadece;
250 gr taşköprü sarımsağı
2 yemek kaşığı kadar hakiki zeytinyağı
Yapılışı: Sarımsakların kabuklarını soyarak buharda 15-20 dakika kadar bekletin. Sarımsaklar buharda bekleyince yumuşayacaktır. Yumuşayınca sarımsakları iyice ezin ve zeytinyağı ile karıştırın. Tülbent içerisine hazırlanan bu karışımı yayın ve bel bölgesinin üzerine tülbenti sararak bağlayın. Üzerini naylon yada streç film ile sarın. Ortalama 1 hafta kadar bu şekilde bekleteceksiniz. Karışımın dışarı kıyafetinize taşmaması ve kokusunun kimseyi rahatsız etmemesi için çok sağlam sarmanız gerekir. 1 hafta geçtikten sonra tülbenti çıkarabilirsiniz. Bu yöntem size şifa olacaktır.
Aksöğüt:
Bu bitkinin gövdesi bel fıtığı nedeniyle oluşan ağrıları dindirmekte etkili olmaktadır. İçeriğindeki salisin maddesinin sahip olduğu yatıştırıcı ve büzücü etkisiyle ağrıların neden olduğu huzursuzluğu hafifletmektedir.
Çarkıfelek:
Bu bitkide bel fıtığından kaynaklanan spazm ve batma hissinin azaltılmasında etkili olur.
Binbirdelik, biberiye, kurbağa otu:
Bu bitkilerde bel fıtığından kaynaklanan sinir ağrılarının giderilmesinde etkilidir.
Amberbaris: Bu bitkinin gövdesi, kökleri ve meyveleri uzmanlar tarafından bel fıtığından kaynakların ağrıların hafifletilmesinde kullanılmaktadır.
Bu bitkilerden başka bel fıtığı için kullanılan bitkiler vardır. Bunlar; öküz gözü, keçi sakalı, zerdaçal, Hint yer elması ve kava gibi bitkiler de kullanılmaktadır. Bel fıtığı tedavi için kullanılan bu bitkilerin yanı sıra bel fıtığı hastalarının beslenme düzenlerine ve biçimlerine dikkat etmeleri gerekmektedir. Bel fıtığı hastalarının bol bol sebze ve meyve tüketmeleri önerilmektedir. Ayrıca balık yağı, kuru yemişler ve tam tahıllı ürünler tüketilmelidir. Bu besinler vücudun kendini tamir etmesini ve tedavi sürecinde vücudun ağrılarla mücadele etmesine yardımcı olacaktır.
