Tüm dünyada yaygın görülen insülin direnci: diyabet, metabolik sendrom, kalp-damar sorunları gibi pek çok önemli hastalığa da neden oluyor. Ancak insülin direncini direk olarak belirleyebilecek bir laboratuar testi bulunmuyor.
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. İlkay Çakır, et benleri ve akantosis nigrikansın insülin direncinin belirtisi olabileceğini vurguluyor. Son dönemde daha çok rastlanılan bir rahatsızlık olan insülin direnci, et benleri veya akantosis nigrikansın görülme sıklığına bakılarak teşhis edilebiliyor. Kan şekeri ve insülin seviyelerindeki değişimin et benlerinin çoğalmasına neden olduğunu anlatan Medical Park Bahçelievler Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. İlkay Çakır, et beni olmayan bireylerle karşılaştırıldığında et benleri olanların kolesterol oranlarının daha yüksek, iyi kolesterol düzeylerinin daha düşük olduğunun saptandığını kaydetti.
Kilo Alındıkça Görülme Sıklığı Artıyor
Tıp dilinde Akrokordon veya skin tag diye adlandırılan deri katlantıları ‘et beni’ olarak bilinir. Et benleri genelde ağrısız, boyu 1 santimetreyi nadiren geçen, yumuşak, kenarları düzensiz olabilen, cildin kendi renginde ya da biraz daha koyu iyi huylu doku parçacıklarıdır. Koltuk altı, kasık gibi kıvrım yerlerinde, yüzde ve göz kapağında da oluşabilirler. Et benleri insülin direncinin veya şeker hastalığının bir belirtisi olabilir. Yrd. Doç. Dr. İlkay Çakır, et benlerinin kilogram alındıkça arttığını, hatta insülin direnci tedavisinde kilogram verilmesinin olumlu sonuç ortaya koyduğunu söyledi.
Et Benleri İnsülün Direncinin Habercisi Olabilir
Ayrıca, ciltte en sık görülen değişiklikler olarak tanımlanan akantosisnigrikans ve skin tag’ler de insülün direncinin bir diğer belirtisi olabilir. Akantosisnigrikans cilt yüzeyinden hafif kabarık, kadifemsi, koyu renkli plaklara verilen isimdir ve özellikle ense, koltuk altı gibi kıvrım yerlerinde görülür. Akantosisnigrikans, çok nadiren iç organların kanserleri ile beraber görülebilirse de daha ziyade insülin direnci ve diyabetin habercisidir. Amerika’de yapılan çalışmalarda kilogram arttıkça akantosisnigricans görülme sıklığının da arttığı ortaya çıkmıştır. Yaş ilerledikçe de bu cilt değişikliğine daha sık rastlanır.
Labaratuar Testiyle Belirlenemiyor
İnsülin direncini eksiksiz olarak ölçebilecek bir laboratuvar testi bulunmuyor. Ancak kan şekeri, trigliserit, iyi huylu kolesterol ve açlık insülin seviyeleri bazı eşik değerlerin üstünde saptandığında insülin direncine işaret ediyor. Şişmanlık, özellikle bel çevresinin kalınlaşması, kan basıncının artış göstermesi, açlık kan şekerinin ve trigliseritlerin artış göstermesi, iyi kolesterolün düşmesi gibi durumlarda da insülin direncinin daha çok düşünülmesi gerekmektedir. Ayrıca ciddi seviyelerde insülin direnci olan bireylerde daima şeker hastalığı seviyelerine kadar yükselmiş şeker ölçümleri görülmeyebiliyor. Hastalarda bazı cilt değişiklikleri, yumurtalıklarda kistler, vücudun uç bölgelerinde büyüme ya da kalınlaşmalar, kas krampları gibi belirtiler görülebiliyor. Hastaların kendilerinin de kolayca fark edebileceği ciltteki bazı değişiklikler insülin direncini belirlemede ve gerekli önlemleri almada anahtar rol oynayabiliyor.
İnsülin Direnci Nedenleri
İnsülin direnci, vücuttaki normal insülin seviyesine dokuların yeterli cevabı vermemesi olarak tanımlanır. İnsülin, pankreasta üretilen ve kandaki şekeri dokulara taşıyarak, dokuda enerji kaynağı olarak kullanılmasını sağlamakta olan bir maddedir. Dokuların insülini tanıyamaması veya ona gerekli yanıtı vermede yetersiz kalmaları pek çok nadir genetik hastalığa sebep olabilir. Ayrıca ikincil insülin direncine yol açan diğer etkenleri de şöyle sıralanabilir; •Şişmanlık, •Stres, •Enfeksiyonlar •Üremi •Büyüme hormonu fazlalığı •Kortizol artışı •Gebelik Klinik uygulamalarda sıkça karşılaştığımız metabolik sendrom, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, koroner arter hastalığı, polikistikover gibi hastalıkların da nedenleri tam çözülememiş olsa da insülin direnci ile ilişkili bulunmuştur. İnsülin direnci olan fazla kilogramlu fertlerin şeker hastalığı, kalp-damar hastalıklarına daha yatkın olduğu bilinmektedir. Üstelik kalın barsak, meme ve rahim duvarı kanserleri de insülin direnci artmış kişilerde daha sık görülür.
