Daha önce FDA ve pek çok sağlık uzmanı, çift doz ile aşılanmış Amerikalıların destekleyici bir doza ihtiyaç duyduğunu gösteren hiçbir kanıt olmadığını söylemişti. Ancak son dönemde yapılan araştırmalar FDA’nın geri adım atmasına neden oldu.
Zira giderek daha fazla araştırma, zayıf bağışıklık sistemi olan kişilerin iki dozdan sonra bile düşük veya saptanamayan antikor seviyelerine sahip olduğunu gözler önüne serdi.
NEREDEYSE HİÇ ANTİKOR GELİŞTİRMEDİLER
Mayıs ayında yapılan bir araştırma ile tüm kanser hastalarının aşılandıktan sonra sağlıklı kişilere kıyasla daha az antikor geliştirdiğini ve yüzde 10’unun neredeyse hiç antikor geliştirmediğini saptadı.
Haziran ayında yapılan bir başka çalışmada ise, 30 organ nakli alıcısı mercek altında alındı ve iki doz Pfizer-BioNTech veya Moderna aşılarından sonra 24’ün negatif antikor seviyeleri geliştirdiği belirlendi.
Bulgular endişe verici. Zira bağışıklığı düşük insanlar zaten virüsten hastaneye yatış veya ölüm riski altındalar. Son çalışmalar bu kişilerin ‘uzun kovid’ geçirme risklerinin de daha fazla olduğunu ortaya koyuyor.
GİZEMİ AYLAR SONRA ÇÖZÜLDÜ
Uzun Covid geçiren yani koronavirüse yakalandıktan sonra uzun süre sağlığına kavuşamayan hastalarla ilgili araştırmalar yürüten bilim insanları, bugüne kadarki en kapsamlı araştırmanın sonuçlarını açıkladı.
İŞTE ‘UZUN KOVİD’İN NEDENİ
İngiliz Metro gazetesinde yer alan habere göre, söz konusu çalışma ile ‘uzun Kovid’in neden meydana geldiği netlik kazandı. Uzmanlar ‘uzun Kovid’ ile Epstein-Barr virüsü arasında bir bağlantı keşfetti.
İngiltere’de yapılan araştırmaya göre, ‘uzun Kovid’ ile yeniden aktif hale gelen EBV (küresel nüfusun yaklaşık yüzde 90’ını enfekte ettiği düşünülen bir virüs) arasında güçlü bir ilişki buldu.
Araştırmaya imza atan bilim insanları koronavirüsün aktif olmayan veya ‘gizli’ virüsleri yeniden etkinleştirebileceğine inanıyor. Bu da bazı insanların neden koronavirüsü 18 ay boyunca atlatamadığını sorusuna cevap veriyor.
Başka bir deyişle ‘uzun Kovid’in nedeni vücutta yeniden aktive olan virüsler. Araştırmanın baş yazar Jeffrey Gold, ‘Test ettiğimiz uzun süreli Covid hastalarının üçte ikisinin EBV reaktivasyonu için pozitif olduğunu bulduk. Dolaşımdaki EBV DNA’sını saptamak için bir PCR testi eklediğimizde, birkaç hastada daha EBV reaktivasyonu saptadık’ dedi.
BU BELİRTİLERE DİKKAT
Sadece İngiltere’de bu durumdan muzdarip 1 milyona yakın kişi olduğu düşünülüyor. Peki ‘uzun Kovid’in belirtileri neler? İşte en çok görülen semptomlar
University College London’da görev alan bilim insanları 200’den fazla semptom tespit etmeyi başardı. Söz konusu araştırmaya göre, hafıza kaybı, halüsinasyonlar, titreme ve yorgunluk dahil olmak üzere uzun süreli Kovidin 10 organ sistemini kapsayan 200’den fazla semptomu var.
İŞTE EN YAYGIN BELİRTİLER
Lancet’s E Clinical Medicine’de yayınlanan araştırmaya göre, ‘Uzun Kovid’ ile ilgili cilt soyulması ve sindirim sorunlarından kas spazmlarına, işitme kaybı ve kulak çınlamasına kadar toplam 203 farklı semptom belirlendi.
56 ülkeden yaklaşık 4 bin kişinin mercek altına alınması ile gerçekleştirilen çalışma kapsamında yorgunluk ve beyin bulanıklığı ise en yaygın semptomlar olarak tanımladı.
HER 2 KİŞİDEN 1’i BUNDAN ŞİKAYETÇİ
Araştırmaya katılanların neredeyse yarısı (%45) hastalıkları nedeniyle çalışma programlarını azaltmak zorunda kaldıklarını, yaklaşık beşte biri ise (%22) hiç çalışamadığını bildirdi.
University College London’da nörobilimci olan ve aynı zamanda çalışmanın kıdemli yazarı olan Dr. Athena Akrami, uzun süreli Kovid için solunum ve kardiyovasküler sorunlardan daha geniş bir semptom yelpazesini değerlendirmek için ‘tıbbi kılavuzları genişletmeye
Mayıs ayında Birleşik Krallık hükümeti hastalara özel bakım sağlayacak 89 uzun Covid kliniği oluşturulacağını vadetmişti. Kurallara göre bu kliniklerin doktor gözetiminde olması ve hastalarda Covid-19 tedavileri için hastaneye yatmış olma şartı aramaması gerekiyordu.
Ne var ki BBC’nin Panorama araştırma programı açılan bazı kliniklerde doktor bulunmadığını ve dördünün de sadece Covid nedeniyle hastaneye yatmış hastaları aldığını tespit etti.
Açılan kliniklerin 10 tanesine yatabilmek için hastaların 100 günden fazla beklediği, hatta 6 aydan uzun süre tam 191 gün kliniğe yatmayı bekleyen olduğu da belirlendi.
‘UZUN COVİD OLDUM, SONRA YİNE COVİD OLDUM’
Geçtiğimiz günlerde BBC’nin İskoçya muhabiri Lucy Adams yaşadıklarını kamuoyu ile paylaşmıştı. 44 yaşında sağlıklı ve sportif bir insan olan Lucy Adams pandeminin ilk aylarında 2020 Mart’ında Covid’e yakalandığını, 11 ay belirtilerin bir türlü son bulmadığını belirtmişti.
Nefes darlığı, baş ağrısı, kas ağrıları, görüş bozukluğu aylarca devam eden ve en küçük bir çabadan sonra yatağa düşen Adams, en kötüsünün de kimsenin uzun Covid ile ilgili bir bilgisinin olmaması olduğunun altını çizmişti.
Ona hastalığında en çok yardımcı olan şey ise, bu rahatsızlığı çeken tek kişinin kendisi olmadığını keşfetmesi olmuş. 11 ay sonra uzatmalı Covid’i atlatmayı beklerken Lucy Adams yeniden Covid’e yakalanıyor. Adams, uzatmalı Covid’in kalıcı olmadığını sonunda iyileşebilen bir hastalık olduğunu da vurguluyor.
